Blog - Flitsbezorging nieuwe Uber?
Flitsbezorging is het zoveelste voorbeeld van een digitaal platform met een verdienmodel gebaseerd op het uitknijpen van zijn werknemers, waarbij de schadelijke neveneffecten worden afgewenteld op de openbare ruimte. Bij Airbnb was de politiek te laat met een reactie, laat dat bij flitsbezorging niet gebeuren.
Sinds deze zomer zie je ze opeens overal: flitsbezorgers. In korte tijd zijn er veel vestigingen van Gorillas, Flink, Zapp en Getir geopend in de stad. Door middel van zogenaamde ‘dark stores’ (kleine magazijnen vanwaaruit bezorgers hun bestellingen rondbrengen) beloven deze bedrijven binnen tien minuten boodschappen bij je te bezorgen.
De populariteit van deze snelle boodschappendiensten groeit, maar er zijn ook zorgen. Vorig jaar begon Gorillas al in Berlijn. En de verhalen die ik las over de ervaringen van bezorgers en ondernemers daar waren reden om aan het begin van de zomer hier aandacht voor te vragen in de raad.
Flitsbezorging is het zoveelste voorbeeld van een digitaal platform met een verdienmodel gebaseerd op het uitknijpen van zijn werknemers. Een verdienmodel bovendien dat prikkels bevat die ervoor zorgen dat bezorgers zich zo snel mogelijk door de stad te bewegen – dat kan gevaarlijke situaties opleveren in de stad. Met een algoritme als werkgever zijn bezorgers overgegeven aan het lot van de app; met beperkte mogelijkheden tot gesprek of beroep op arbeidsrechten. Verhalen van bezorgers laten zien hoe werknemers kampen met fysieke klachten en stress vanwege de mentale druk. En hoewel deze bedrijven nu nog redelijke contracten aanbieden, weten we uit voorbeelden als Uber dat het de werknemers zijn waarop bezuinigd zal worden om nog meer winst te maken.
En dan zijn er nog de gevolgen voor het leven in de stad. In Amsterdam is de openbare ruimte al beperkt en is het soms vechten om elke centimeter stoep. De komst van deze nieuwe bedrijven met al hun bezorgers is daarin niet onopgemerkt gebleven. De straten kleuren nu paars, roze en blauw - allemaal strijden ze om de snelste te zijn, om vervolgens als monopolie de prijs op te kunnen drijven en de arbeidsvoorwaarden nog meer uit te kleden. Van ondernemers en bewoners in de stad horen we verhalen over volle stoepen, dubbelgeparkeerde busjes van leveranciers en zorgen om het straatbeeld. Met afgeplakte ramen en bezorgfietsen voor de deur midden in de stad worden onze winkelstraten ook minder aantrekkelijk.
Bij Airbnb was de politiek te laat was met een reactie. De gevolgen: een ernstig verstoorde huizenmarkt en groeiende ongelijkheid tussen zij die de luxe hebben hoge prijzen te vragen voor een nachtje Amsterdam en zij die die mogelijkheid niet hebben.
Ook flitsbezorging is een goed voorbeeld van de markt die zich sneller ontwikkelt dan regelgeving. En dus hebben we het college gevraagd om op dit moment al onderzoek te doen naar de impact van deze nieuwe diensten op de stad, met daarin aandacht voor verkeersveiligheid, openbare ruimte en leefbaarheid. Zodat we vervolgens een goede discussie kunnen voeren over wat we willen en kunnen met deze nieuwe bezorgers. Daarnaast heeft GroenLinks nu ook contact met FNV om te kijken wat voor mogelijkheden er zijn om de rechten van platformwerkers te beschermen. De rechter bepaalde onlangs in een rechtszaak aangespannen door FNV dat Uber zich aan de CAO taxivervoer moet houden.
Voor je het weet is het te laat en wordt flitsbezorging het zoveelste voorbeeld van een tech startup gefinancierd door durfkapitaal dat negatieve effecten afwentelt op bezorgers, de openbare ruimte en de verkeersveiligheid.
Deze blog is ook geplaatst op de website van GroenLinks Amsterdam